İspanya ve Fransa’dan jetlere vergilendirme

Fransa ve İspanya, iklim eylemi ve sürdürülebilir kalkınma için para toplamak amacıyla özel jetleri ve birinci sınıf uçuşları vergilendirmeyi amaçlayan ülkeler koalisyonuna katıldı.

İki Avrupa ülkesi Kenya, Barbados, Somali, Benin, Sierra Leone ve Antigua ve Barbuda ile güçlerini birleştirdi.

Elysee’den yapılan açıklamada, koalisyonun amacının “lüks seyahatler de dâhil olmak üzere uçak biletlerine vergi uygulayan ülkelerin sayısını arttırmak ve en iyi uygulamalara dayalı olarak özel jetleri vergilendirmek” olduğu belirtildi.

Girişim 30 Haziran’da Sevilla’da düzenlenen Birleşmiş Milletler kalkınma zirvesi çerçevesinde başlatıldı.

Bu vergiler ne kadar para toplayabilir?

Küresel Dayanışma Vergileri Görev Gücü tarafından yaptırılan yeni bir çalışma, dünya çapında özel jet yakıtının vergilendirilmesinin yılda 41 milyar euroya kadar gelir sağlayabileceğini tahmin ediyor.

Birinci sınıf biletlerden vergi alınması ise yaklaşık 37 milyar euro daha fazla gelir getirebilir.

Koalisyonun çabaları bir araya geldiğinde, iklim esnekliği ve sürdürülebilir kalkınma projelerini desteklemek için yılda 78 milyar euro’nun üzerinde bir kaynak ortaya çıkabilir.

Çalışma ayrıca ticari jet yakıtı üzerinden alınacak ek ve daha geniş kapsamlı bir verginin bu rakamı yıllık yaklaşık 187 milyar euroya çıkarabileceğini öne sürüyor.

Yeni finansman kaynakları

Birçok zengin ülke yoksul ülkelere yönelik resmi kalkınma yardımlarını keserken, bazıları da çevreyi en çok kirleten sektörleri vergilendirmek de dahil olmak üzere yeni finansman kaynakları arıyor.

Kasım 2023’te COP28’de başlatılan Küresel Dayanışma Vergileri Görev Gücü, gelişmekte olan ülkelerin karbonsuzlaşmasını ve iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlamasını destekleyebilecek kirletici sektörlerden yeni vergi türlerini araştırmak üzere kuruldu.

Küresel Dayanışma Vergileri Görev Gücü Sekreteryası’nın eş başkanı Laurence Tubiana, premium uçan araçlardan alınacak yeni vergilerin “hayati fonlar yaratabileceğini” söyledi.

“Mevcut ortamda herkes kötümser ve hiçbir şey yapamayacağımızı söylüyor. Bugünkü duyuru ilerleme kaydedebileceğimizin kanıtıdır,”diye ekledi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Sevilla’daki zirvede yaptığı açıklamada, denizcilik sektöründe kaydedilen ilerlemenin ardından, bunun havacılık sektörü için “ileriye doğru atılmış büyük bir adım” olduğunu söyledi.

“İspanya’nın (premium flyers koalisyonumuzda) yer alması çok iyi bir haber ve giderek daha fazla ülkeye ihtiyacımız var. “Küreselleşmeden yararlananların finansmana daha fazla katkıda bulunmasına ihtiyacımız var.” diye ekledi.

Macron mümkün olan tüm ülkeleri bu “kilit” uluslararası mücadeleye katılmaya çağırdı.

Neden özel jetler ve premium uçuşlar hedef alınıyor?

Havacılık, insan kaynaklı tüm sera gazı emisyonlarının yüzde 2,5’inden fazlasını oluşturuyor ve emisyonların en hızlı arttığı sektörlerden biri olmaya devam ediyor.

Özel jetler özellikle çevreyi kirletiyor. Uluslararası Temiz Ulaşım Konseyi (ICCT) tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 2023 yılında tahmini olarak 19,5 milyon ton sera gazı yaydılar.

Bu rakam o yıl Londra Heathrow’dan kalkan tüm uçuşlardan daha fazla. COVID-19 salgınından bu yana premium seyahatler arttı. Özel havacılıktan kaynaklanan emisyonlar 2019 ve 2023 yılları arasında yüzde 46 oranında arttı.

Birinci ve business class dahil olmak üzere premium kabinler daha büyük koltuklara ve daha fazla diz mesafesine sahip. Bu da her uçuştan kaynaklanan emisyonları daha az yolcunun paylaştığı anlamına gelir. Bu da yolcu başına düşen karbon ayak izini önemli ölçüde artırıyor.

Sonuç olarak, birinci ve business class yolcuları ekonomi sınıfında uçanlara kıyasla kilometre başına 3 ila 4 kat daha fazla CO2 üretiyor.

Greenpeace International’ın Stop Drilling Start Paying kampanyasının küresel siyasi lideri Rebecca Newsom, “Uçuşlar, seyahatin en seçkin ve çevreyi en çok kirleten şeklidir. Dolayısıyla bu, bu yetersiz vergilendirilmiş sektörün aşırı kullanıcılarının adil paylarını ödemelerini sağlamaya yönelik önemli bir adımdır,” dedi.

Greenpeace ve Oxfam tarafından yapılan küresel bir anket, her dört kişiden üçünün, iklim üzerindeki aşırı etkileri nedeniyle premium uçaklara ekstra vergi uygulanmasını desteklediğini ortaya koydu. (euronews)